بررسی فشار جمعیت انسانی بر محیط زیست مطالعه موردی حوضه مسیله کاشان

Authors

  • عبداله سیف استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
Abstract:

  یکی از عوامل اصلی تخریب سرزمین یا بیابان‌زایی، فشارهای انسانی و نوع رابطه ٔ طلبکارانه و یکسویه آدمی با زیست‌بوم است؛ رابطه‌ای که بدون لحاظ خواهش‌های بوم‌شناختی منطقه، صرفاً بر بنیاد رفع نیازهای اجتماعی و مصلحت‌های اقتصادی کوتاه‌مدت جوامع انسانی قوام و دوام یافته است. چنین است که در پژوهش حاضر کوشیده‌ایم تا به عامل جمعیت انسانی و فشار آن بر محیط بپردازیم. فشار جمعیت بر محیط زیست، یکی از مؤلفه‌های کاهنده ٔ کارایی سرزمین و تشدیدکننده‌ بیابان‌زایی است که کیفیت و کمیت آن در زیر حوضه ٔ مسیله کاشان مورد مداقه قرار گرفته است. این حوضه در شرق حوضه آبخیز دریاچه نمک واقع شده است. مراکز جمعیتی در جناح جنوبی، غربی و شمال غربی حوضه مستقر است و مابقی حوضه به دلیل حاکمیت شرایط اقلیمی خشک و بیابانی خالی از سکنه است. این توزیع جمعیتی طی سالیان اخیر تغییرات و نوساناتی را به دنبال داشته و باعث تراکم بیش از حد و توان محیطی بعضی نقاط، بخصوص شهر‌ها شده است. به منظور بررسی روند تغییرات، آمار جوامع انسانی حدفاصل دو مقطع ۱۳۳۵ و ۱۳۸۵ این حوضه، یعنی دیرینه‌ترین و جدید‌ترین آمار موجود به فاصله ۵۰ سال مورد فراکافت (آنالیز) قرار گرفتند. گسترش مساحت مناطق با «بیابان‌زایی شدید» و کاهش مناطق تحت اثر «بیابان‌زایی ناچیز» در شمار مهم‌ترین نتایج حاصل از این مطالعه است. افزون بر آن، بررسی نسبت جمعیت بالقوه به بالفعل، گویای این واقعیت است که ادامه روند تغییرات جمعیت انسانی، می‌تواند گستره ٔ مناطق با بیابان‌زایی بسیار شدید را افزایش دهد. از این رو، بازمهندسی دوباره مدیریت این حوضه در راستای توسعه پایدار - بخصوص مدیریت آب به عنوان حیاتی‌ترین پیراسنجه، چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی - بایستی در صدر برنامه‌ها قرار گیرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تاثیر روند فشار جمعیت انسانی بر محیط زیست مطالعه‌ی موردی : زیرحوضه شورقزوین

یکی از عوامل اصلی بیابان‌زایی، فشارهای انسانی و نوع رابطه‌ی طلبکارانه و یک سویه آدمی با زیست‌بوم است، رابطه‌ای که بدون لحاظ خواهش‌های بوم‌شناختی منطقه، صرفاً بر اساس رفع نیازهای اجتماعی و مصلحت‌های اقتصادی کوتاه‌مدت جوامع انسانی قوام و دوام یافته است. در این تحقیق روند  فشار جمعیت بر محیط زیست  در زیر حوضه‌ی شور بر اساس روش اسواران از نظر کمی و کیفی، مطالعه گردید. بر همین اساس، ابتدا نقشه های رق...

full text

بررسی تاثیر روند فشار جمعیت انسانی بر محیط زیست مطالعه ی موردی : زیرحوضه شورقزوین

یکی از عوامل اصلی بیابان زایی، فشارهای انسانی و نوع رابطه ی طلبکارانه و یک سویه آدمی با زیست بوم است، رابطه ای که بدون لحاظ خواهش های بوم شناختی منطقه، صرفاً بر اساس رفع نیازهای اجتماعی و مصلحت های اقتصادی کوتاه مدت جوامع انسانی قوام و دوام یافته است. در این تحقیق روند  فشار جمعیت بر محیط زیست  در زیر حوضه ی شور بر اساس روش اسواران از نظر کمی و کیفی، مطالعه گردید. بر همین اساس، ابتدا نقشه های رق...

full text

شناسایی عوامل اجتماعی - فرهنگی مؤثر بر حفظ محیط زیست (مطالعه موردی: شهروندان کاشان)

امروزه مسائل زیست محیطی، مفهوم اجتماعی به خود گرفته و می­توان گفت مشکلات زیست محیطی ریشه فرهنگی – اجتماعی دارند. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و پیمایشی است.  هدف از تحقیق شناسایی نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی در حفاظت از محیط زیست در بین شهروندان کاشانی است. جامعه آماری تحقیق از 275325 نفر ساکنان بافت قدیم و جدید شهر کاشان تشکیل شده است که از این بین با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی خوشه­ای...

full text

نگرشی بر محیط زیست حوضه رودخانه شور

در قسمت اعظم سرزمین ایران به دلیل نفوذ پر فشار جنب گرمسیری نواحی خشک گسترده ای از جمله استپ ها بیابان ها و کویر ها استقرار یافته اند البته عوامل دیگری در این خشکی نمقش دارند ولی نقش تخربیبی انسان این شرایط را تشدید نموده است از سوی دیگر متاسفانه اهمیت نواحی بیابانی و استپی کشورمان هنوز بریا بسیاری ازم ردم توجیه شنده است قطع رستنی ها چرای بی رویه و به زیر کشت بردن مراتع تخریزب زیادی را بر محیط ز...

full text

تأثیر سرمایه انسانی بر کیفیت محیط زیست

محیط ‏زیست یکی ازاصلی‏ترین و مهمترین نگرانی‏ها و دغدغه‏های جوامع بشری در چند دهه گذشته تا کنون بوده است. از این رو در سال‏های اخیر توجه زیادی به  مشکلات محیط‏زیست به خصوص آلودگی هوا شده است . آلودگی هوا در بسیاری از شهر‏های بزرگ جهان به اندازه‏ای جدی است که دولت‏ها را وادار به اتخاذ سیاست‏ها و برنامه‏های کوتاه مدت و بلند مدت برای کاهش آلودگی هوا نموده است. در این راستا هدف اصلی این مقاله بررسی ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 2

pages  101- 116

publication date 2012-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023